Արցախի վանքերի ու եկեղեցիների այց ցուցակը, որի կազմման համար որպես աղբյուր վերցրել ենք ԱՐՑԱԽԻ ԹԵՄ. 30 ալբոմը, հավանաբար ամբողջական է: Եթե կլինեն բացթողումներ, մենք դրանք կավելացնենք ցուցակում:
Առաջիկայում այս վանքերի ու եկեղեցիների մասին առանձին-առանձին կտանք կարճ տեղեկատվություն՝ համապատասխան նկարով:
Եկեղեցիների ու վանքերի այս ցանկին առաջին իսկ ծանոթությունը ցույց է տալիս, որ Արցախում եկեղեցաշինության ոսկեդարը 12-13-րդ դարերն էին, երբ ստեղծվեցին Գանձասարը և այլ հրաշքներ:
15 և 16-րդ դարերում Արցախում ոչ մի եկեղեցի չի կառուցվել, իսկ ահա 17-րդ դարում եղել է նոր ոսկեդար՝ միանգամից 16 եկեղեցի:
Արցախում թվով ամենաշատ եկեղեցիների կառուցվել են 19-րդ դարում, երբ հայկական այս աշխարհը անջատվել էր Սեֆյան Իրանից և մաս էր կազմում Ռոմանովների ռուսական կայսրության՝ 23 եկեղեցի:
1991-ի անկախությունից հետո Արցախում կառուցվել և օծվել է 14 եկեղեցի:
ԱՆԻ կենտրոն
- Գանձասարի վանք (4-րդ դար) և Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցի (1216-1238)
- Դադիվանք (4-րդ դար) և Կաթողիկե (9-11-րդ դար)
- Ամարասի վանք (4-րդ դար)
- Ծիծեռնավանքի Սուրբ Գևորգ (4-5-րդ դար)
- Գտչավանք (4-13-րդ դար)
- Եղիշե Առաքյալի վանք (Ջրվշտիկ) (5-րդ դար), Մատաղիս
- Վանքասարի Սպիտակ խաչ (5-րդ դար)
- Դիզափայտի Կատարո վանք և Սուրբ Աստվածածին (5-րդ դար)
- Հացի Բռի եղցի (7-17 դար)
- Մոխրենիսի Օխտը դռնե վանք (7-17-րդ դար)
- Քոլատակի Սուրբ Հակոբավանք (9-րդ դար)
- Ցորի Սուրբ Ամենափրկիչ (9-րդ դար)
- Ծմակահողի Սուրբ Ստեփանոս (9-10-րդ դար)
- Հադրութի Վանք գյուղի Սպիտակ խաչ վանք (10-րդ դար)
- Ճարտարի Եղիշա Կուսի անապատ (12-րդ տուր)
- Ճանկաթաղի Սուրբ Գևորգ (12-րդ դար)
- Խոթավանք (12-13-րդ դար)
- Քարվաճառի Սուրբ Աստվածածին կուսանաց անապատ (12-13-րդ դար)
- Պողոսագոմերի Սուրբ Ամենափրկիչ (12-13-րդ դար)
- Մսմնայի Շոշկավանք Սուրբ Աստվածածին (13-րդ դար)
- Հոռեկա վանք (13-րդ դար)
- Կավաքավանք (14-րդ դար)
- Ավետարանոց Սուրբ Գայանե կուսանաց անապատ (1616)
- Հադրութի Սուրբ Հարություն (1621)
- Փիրումաշեն (1641)
- Ավետարանոցի Սուրբ Աստվածածին (1651)
- Խաչմաչի Սուրբ Ստեփանոս (1654)
- Շոշի Նոր եկեղեցի (1655)
- Բերդաձորի Սուրբ Պանդալեոն (Պարին Պիժ) (1658)
- Մոշխմհատի Ղևոնդյանց անապատ (1658)
- Հակի Սուրբ Մինաս (1673)
- Հերհերի Սուրբ Գրիգորիս եկեղեցի (1676)
- Ծակուռիի Ծաղկավանքի Սուրբ Աստվածածին (1682)
- Երիցմանկանց վանք (1691)
- Քաշունիքի Մասրիկ եկեղեցի (1694)
- Անապատ Սուրբ Ամենափրկիչ (Նապատ) (17-րդ դար)
- Հոչանց Սուրբ Ստեփանոս (17-րդ դար)
- Բովուրխանի վանքային համալիր (17-րդ դար)
- Տողի Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ (1736)
- Խնածախի Սուրբ Աստվածածին (1740)
- Պադարայի Սուրբ Ստեփանոս (18-րդ դար)
- Մուշկապատի Սուրբ Աստվածածին (18-րդ դար)
- Դաշուշենի Սուրբ Աստվածածին (1843)
- Շուշիի Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ (1847)
- Ննգիի Սուրբ Աստվածածին (1853)
- Մարտակերտի Սուրբ Հովհաննես Կարապետ (1857)
- Այգեստանի Սուրբ Աստվածածին (1860)
- Քարին Տակի Սուրբ Աստվածածին (1862)
- Շուշիի Սուրբ Ամենափրկիչ (1868-1887)
- Աշանի Սուրբ Աստվածածին (1896)
- Աստղաշենի Սուրբ Գևորգ (1898)
- Մատաղիսի Սուրբ Գևորգ (1898)
- Թալիշի Սուրբ Աստվածածին (19-րդ դար)
- Կարմրակուճի Սուրբ Ամենափրկիչ (19-րդ դար)
- Քարագլխի Սուրբ Աստվածածին (19-րդ դար)
- Նոր Շենի Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ (19-րդ դար)
- Հաղորտիի Սուրբ Աստվածածին (19-րդ դար)
- Խնուշինակի Սուրբ Աստվածածին (19-րդ դար)
- Կոլխոզաշենի Սուրբ Աստվածածին (19-րդ դար)
59. Կաղարծիի Սուրբ Թարգմանչաց (19-րդ դար)
- Լուսաձորի Սուրբ Աստվածածին (19-րդ դար)
- Սարուշենի Սուրբ Ամենափրկիչ (19-րդ դար)
- Կարմիր գյուղի Սուրբ Աստվածածին (19-րդ)
- Խաչենի Սուրբ Ստեփանոս (19-րդ դար)
- Բերդաձորի Սուրբ Հռիփսիմե (19-րդ դար)
- Ներքին Հոռաթաղի Սուրբ Աստվածածին (1904)
- Առաքյուլի Սուրբ Աստվածածին (1907)
- Բերձորի Սուրբ Համբարձման (1998)
- Աղավնոյի Սրբոց Նահատակաց (2002)
- Ասկերանի Սուրբ Աստվածածին (2002)
- Մարտունու Սուրբ Ներսես Մեծ (2004)
- Եղծահողի Սուրբ Գևորգ (2006)
- Հարությունագոմերի Սուրբ Սարգիս (2006)
- Զագլիկի Սուրբ Անտոն (2007)
- Ստեփանակերտի Սուրբ Հակոբ (2007)
- Ներքին Հոռաթաղի Սուրբ Գևորգ (2012)
- Վաղուհասի Սուրբ Աստվածածին (2012)
- Քարագլխի Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ (2013)
- Մեծ Շենի Սուրբ Գևորգ (2013)
- Ճարտարի Սուրբ Վարդանանց (2018)
- Ստեփանակերտի Սուրբ Աստվածածին տաճար (2006-2019)
Լուսանկարում՝ Հոռեկավանքը
Կարդալ նաև՝
