19-րդ դարի վերջում՝ 1886 թվականի տվյալներով (տե՛ս՝ “Մենք և մեր հարեւանները (Ազգային քաղաքականութեան խնդիրներ)”, գրեց՝ Արտ. Աբեղեան, Հայրենիք ամսագիր, Զ. Տարի, թիւ 4 (64), փետրուար 1928, էջ 99) հայության ամբողջական թիվը Անդրկովկասում հաշվվում էր 939 հազար, 1897-ին` 1 միլիոն 86 հազար, իսկ 1914-ին՝ 1 միլիոն 685 հազար: Փարիզի 1919 թ. հաշտության խորհրդաժողովում հայկական պատվիրակությունը իր ներկայացրած հուշագրում Անդրկովկասում 1914-ի հայության թիվը նշել էր 1.804.622, որից՝
1. Երևանի նահանգ – 669.871,
2. Գանձակի նահանգ – 418.859,
3. Կարսի նահանգ – 118.217,
4. Թիֆլիսի նահանգ – 411.741,
5. Բաքվի նահանգ – 120.057,
6. Սուխումի շրջան – 20.743,
7. Սևծովյան նահանգ – 18.061,
8. Բաթումի շրջան – 15.182,
9. Դաղստանի շրջան – 4.752,
10. Քութայիսի նահանգ – 4.643,
11. Զաքաթալայի շրջան – 2.530,
Ընդհանուր – 1.804.622:
Кавказский Календарь-ի տվյալները փոքր-ինչ այլ են՝
1. Երեւանի նահանգ – 597.279,
2. Գանձակի նահանգ – 396.815,
3. Կարսի նահանգ – 114.938,
4. Թիֆլիսի նահանգ (ներառյալ Զաքաթալան) – 397,117,
5. Բաքվի նահանգ – 113.526,
6. Սևծովյան նահանգ – 18.061,
7. Դաղստանի շրջան – 4.838,
8. Քութայիսի նահանգ (ներառյալ Բաթումի և Սուխումի շրջանները) – 45.672,
Ընդհանուր – 1.686.943:
Հիմա տեսնենք, թե որքան է եղել հայության թիվը Խորհրդային Հայաստանում իր գոյության 70 տարիներին:
1922-ին Հայաստանի ազգաբնակչության թիվը եղել է 781.011, որից՝
հայ- 671.450,
թուրք-թաթար- 76.555,
ռուս- 19.173,
եզդի- 7.945,
ասորի- 2.161,
հույն- 2.554,
քուրդ- 705,
այլ ազգեր- 468 մարդ:
Այս 781.011-ից 637.118-ը ապրում է գյուղերում, 143.823-ը՝ քաղաքներում, ընդ որում՝
Երևանում- 46.642,
Ալեքսանդրապոլում (Գյումրի)- 44.656,
Նոր Բայազետում (Գավառ)- 9.342,
Վաղարշապատում- 7.996:
Ըստ «Վիճակագրական տեղեկատու»-ի՝ Հայաստանի ազգաբնակչութեան թիվը
1923-1924-ին եղել է 841.043,
1924-1925-ին՝ 907.755 մարդ:
Այս տվյալները, որոնք վերցրել ենք Հայաստանի Կենտվիճվարի հրատարակություններից (տե՛ս՝ Ս. Մասուրեան, «Հայրենիք» ամսագիր, Դ տարի, թիւ 2 (38), դեկտեմբեր 1925), կարող են լինել մոտավոր, քանի որ այդ տարիներին մարդահամար անց չի կացվել:
Խորհրդային Միության 70 տարիների ընթացքում Անդրկովկասում (Հայաստան, Վրաստան, Ադրբեջան) հայության թիվը անցավ 4 միլիոնից: Այսպիսով, եթե 1886 թվականի տվյալներով Անդրկովկասում հայերի թիվը 1 միլիոնից պակաս էր, ապա 1989 թվականի ԽՍՀՄ վերջին մարդահամարի տվյալներով հայության թիվը Անդրկովկասում ավելի քան քառապատկվել էր:
Վերջին 25 տարիներին Անդրկովկասից հայության վիթխարի արտահոսք է գրանցվել: Ադրբեջանում հայեր չեն մնացել, Վրաստանում նրանց թիվը (ներառյալ Աբխազիան) չի հասնում 300 հազարի, իսկ Հայաստանում և Արցախում, պաշտոնական տվյալներով, հայերի թիվը չի հասնում 3 միլիոնի:
1991-ից ի վեր Հայաստանից հեռացել է ավելի քան մեկ միլիոն հայ:
Սերժ Սարգսյանի նախագահության ինը տարիներին Հայաստանից արտագաղթել է ավելի քան 350 հազար հայ:
2016-ին Հայաստանն ունեցավ ամենամեծ արտագաղթը Սերժ Սարգսյանի նախագահության ինը տարիներին ու նաև ամենամեծը՝ 2001 թվականից ի վեր:
1992-ից ի վեր Հայաստանում միայն երեք տարի՝ 2004, 2005 և 2006 թվականին է, որ երկրից միգրացիոն հոսքերը՝ ժամանածների և մեկնածների միջև տարբերությունը՝ միգրացիոն սալդոն, եղել է դրական: Թվերը, որ ներկայացվում են ստորև, վերցված են ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայության և ՀՀ տարածքային կառավարման նախարարությանն առընթեր Միգրացիոն պետական ծառայության հրապարակումներից:
Թվական Միգրացիոն սալդո (+, -) Երկրի նախագահը
1992 -228.600 Լևոն Տեր-Պետրոսյան
1993 -141.100 Լևոն Տեր-Պետրոսյան
1994 -127.800 Լևոն Տեր-Պետրոսյան
1995 -37.500 Լևոն Տեր-Պետրոսյան
1996 -20.500 Լևոն Տեր-Պետրոսյան
1997 -31.300 Լևոն Տեր-Պետրոսյան
1998 -24.400 Ռոբերտ Քոչարյան
1999 -7.200 Ռոբերտ Քոչարյան
2000 -57.500 Ռոբերտ Քոչարյան
2001 -60.400 Ռոբերտ Քոչարյան
2002 -2.700 Ռոբերտ Քոչարյան
2003 -10.200 Ռոբերտ Քոչարյան
2004 +2.100 Ռոբերտ Քոչարյան
2005 +12.500 Ռոբերտ Քոչարյան
2006 +21.700 Ռոբերտ Քոչարյան
2007 -3.200 Ռոբերտ Քոչարյան
2008 -23.059 Սերժ Սարգսյան
2009 -24.978 Սերժ Սարգսյան
2010 -46.486 Սերժ Սարգսյան
2011 -43.820 Սերժ Սարգսյան
2012 -42.784 Սերժ Սարգսյան
2013 -41.800 Սերժ Սարգսյան
2014 -41.235 Սերժ Սարգսյան
2015 -43.438 Սերժ Սարգսյան
2016 – 48.200 Սերժ Սարգսյան
Խորհրդային Միության տարիներին անցկացված մարդահամարի տվյալներով՝ Հայաստանում բնակչության թիվը կազմել է՝
1926 881.300
1939 1.282.300
1959 1.763.000
1970 2.491.900
1979 3.037,300
1989 3.304,800
Թաթուլ Հակոբյան
Այս հոդվածը առաջին անգամ լույս է տեսել 2016 թվականին
