Սոցցանցերի ադրբեջանական տիրույթում հայտնվել է Հագարի գետի վրա կամրջի շինարարության լուսանկարը։ Կամուրջն, ինչպես հաղորդվում է, դառնալու է Լաչինի միջացքի այլընտրանքային ճանապարհի մի հատվածը։ Նշված միջանցքը Հայաստանը կապում է Արցախին։ Սակայն ո՞վ է կառուցում այդ ճանապարհը։ Ադրբեջանի փորձագետները տարբեր կերպ են մեկնաբանում իրավիճակը։
- Արդյո՞ք ռուս խաղաղապահները կլքեն Արցախը։ Մեկնաբանություն Բաքվից
- ԱՄՆ-ն մերժել է Ուկրաինային և Վրաստանին ՆԱՏՕ-ի անդամակցության հարցում մերժելու Ռուսաստանի պահանջը։ Պատերա՞զմ է լինելու
- Կովեր, պատերազմ և հավատք․ Կրիշնայի հետևորդ ֆերմերի պատմություն ադրբեջանական գյուղից
Ի՞նչ է տեղի ունեցել
Ադրբեջանցի ռազմական տեսաբան Ադալեթ Վերդիևը Ֆեյսբուքի իր էջում լուսանկար է տեղադրել, որում պատկերված է Լաչինի շրջանում Հագարի գետի վրա կամրջի շինարարությունը։
Հեղինակը պնդում է, որ կառուցվող ճանապարհն այլընտրանք կլինի Լաչինի միջանցքին՝ միակ ճանապարհին, որը Հայաստանը կապում է Արցախի հետ։
Ճիշտ է, հեղինակը չի նշում, թե որ կողմն է սկսել կամրջի շինարարությունը։
Լուսանկարի հեղինակի ունեցած տեղեկությունների համաձայն՝ Լաչինի այլընտրանքային ճանապարհը սկսվելու է Հայաստանի Սյունիքի մարզի Կոռնիձոր գյուղից, անցնելու է Լաչինի շրջանի «Գայգի» ավանով և լեռների միջով հասնելու է Ստեփանակերտ։
Այլընտրանքային ճանապարհի շինարարությունը նախատեսված է եռակողմ հայտարարության պայմաններով, որով հրադադար է հաստատվել Արցախյան երկրորդ պատերազմում։
Ի՞նչ է խոսվում եռակողմ հայտարարությունում
Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների կողմից 2020 թ-ի նոյեմբերի 10-ին ստորագրված եռակողմ հայտարարության 6-րդ կետում ասված է․
«Հայաստանի Հանրապետությունը մինչև 2020 թ-ի նոյեմբերի 15-ն Ադրբեջանի Հանրապետությանն է վերադարձնում Քելբաջարի շրջանն, իսկ մինչև 2020 թ-ի դեկտեմբերի 1-ը՝ Լաչինի շրջանը։ Լաչինի միջանցքը (5 կմ լայնությամբ), որը ապահովելու է Լեռնային Ղարաբաղի կապը Հայաստանի հետ, ընդ որում՝ շրջանցելով Շուշի քաղաքը, մնում է Ռուսաստանի Դաշնության խաղաղապահ զորակազմի վերահսկողության ներքո:
Կողմերի համաձայնությամբ, Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի միջև կապն ապահովելու համար առաջիկա երեք տարիների ընթացքում պիտի հաստատվի Լաչինի միջանցքի երկայնքով նոր երթուղու կառուցման նախագիծ, որից հետո ռուսական խաղաղապահ զորակազմը կվերատեղակայվի՝ այդ երթուղին պաշտպանելու համար:
Ադրբեջանի Հանրապետությունը երաշխավորում է Լաչինի միջանցքով քաղաքացիների, տրանսպորտային և բեռնատար միջոցների երթևեկության անվտանգությունը երկու ուղղություններով»։
Ո՞վ է կառուցում նոր ճանապարհը
«Կամուրջը կառուցում են ադրբեջանական ընկերությունները», — նշել է ռազմական տեսաբան Ադալեթ Վերդիևը։
Նրա խոսքով՝ Հայաստանն ու Ստեփանակերտը կապող նոր ճանապարհի շինարարությունը երեք տարվա ընթացքում Ադրբեջանն իր վրա է վերցրել, և կողմերը համաձայնել են այդ պայմանին․
«Հագարի գետի վրա կամրջի շինարարությունը նոր չի սկսվել։ Սակայն, հաշվի առնելով, որ Հայաստանը ձգձգում է Զանգեզուրի միջանցքի հարցը [Ադրբեջանում այսպես են անվանում Հայաստանի տարածքով անցնող հնարավոր ճանապարհը, որը կապելու է Ադրբեջանի հիմնական մասն ու Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունը — JAMnews], շինաշխատանքները կասեցվել էին։ Իսկ հիմա վերսկսվել են»։
Այլ կարծիքի է Ադրբեջանի նախկին արտգործնախարար Թոֆիկ Զուլֆուգարովը։ Նրա խոսքով՝ շինարարությունն իրականացնում են ռուս խաղաղապահները։
«Ռուսական զորախումբն այդ շինարարությունը կհիմնավորի նրանով, որ նոր ճանապարհն անհրաժեշտ է խաղաղապահ գործողությունների ավելի լավ համակարգման համար։ Կամ էլ կպատճառաբանի հին կամրջի վատ վիճակով, որը մասնակիորեն ավերվել է Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի ժամանակ», — նշել է Զուլֆուգարովը։
«Ամեն դեպքում, այդ ճանապարհն էլ, կամուրջն էլ, ի վերջո, անցնելու են Ադրբեջանին։ Թող կառուցեն։ Իհարկե, դրանից կօգտվեն նաև Ղարաբաղի հայերը, բայց արդեն՝ Ադրբեջանի կազմում», — հավելել է ԱԳՆ նախկին ղեկավարը։
Ի՞նչ առավելություններ է նոր ճանապարհը տալիս Ադրբեջանին
Լաչինի միջանցքի այլընտրանքային ճանապարհի շինարարության վերաբերյալ տեղեկությունները JAMnewsը խնդրել է մեկնաբանել ադրբեջանցի քաղաքական վերլուծաբան Աղշին Քերիմովին։
«Դեռևս դժվար է ստուգել տարածված տեղեկության հավաստիությունը։ Այս հարցին հստակ կարող են պատասխանել միայն 2020 թ-ի նոյեմբերի 10-ի եռակողմ հայտարարությունը ստորագրած երկրների կառավարությունները։
Սակայն Լաչինի միջանցքին այլընտրանք կառուցելը նոր նախաձեռնություն չէ, այս մասին խոսվում է Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի առաջնորդների ստորագրած փաստաթղթի վեցերորդ կետում։
Իսկ ի՞նչ առավելությունների է փորձում հասնել Ադրբեջանը։ Անհրաժեշտ է հաշվի առնել, որ Լաչինի միջանցքն անցնում է հենց Լաչին քաղաքով, իսկ ռուս խաղաղապահների մի մասը տեղակայված է հենց այդ շրջկենտրոնում։
Այլընտրանքային ճանապարհի շինարարության նպատակներից մեկն այն է, որ այն չանցնի Լաչինով։ Այդպիսով Ադրբեջանը կարող է խաղաղապահներին դուրս բերել քաղաքից։ Սակայն սա բնավ չի նշանակում դուրս բերել խաղաղապահ զորախումբը, ռուս զինծառայողներն ընդամենը կտեղափոխվեն նոր ճանապարհի մերձակայք։
Ամեն դեպքում, այլընտրանքային ճանապարհը կարող է կրել խաղաղապահների տեղաշարժի տարածքի կրճատման և ապագայում տարածաշրջանից նրանց լիարժեք դուրսբերման տարրեր։
Դեռևս պարզ է միայն մի բան․ նոր միջանցքը չի անցնելու Լաչին քաղաքով», — հայտարարել է Քերիմովը։
