Պառավաքար գյուղը գտնվում է Տավուշի մարզի Բերդի (նախկինում՝ Շամշադին) տարածաշրջանում: Պառավաքարն անմիջապես սահմանակից է Ադրբեջանին, որի պատճառով բազմիցս ենթարկվել է հրետակոծությունների և ռմբակոծությունների: Ավելին, արդեն ավելի քան 25 տարի Պառավաքարի հողերի շուրջ 1400 հեկտարն ադրբեջանական վերահսկողության և կրակի տակ է:
Պառավաքարը նախկինում ունեցել է Թաթլու, Թաթլի քենդ, Թաթլի հայ, Պռվաքար անունները: Ներկա գյուղատեղից 3 կմ դեպի արևելք գտնվելիս է եղել Թաթլու գյուղը, որի բնակիչները 1926թ. տեղափոխվել և բնակություն են հաստատել ներկայիս տեղում:
Սահմանակից է ադրբեջանական Յարադուլլու, Քյոհնա Ղշլաղ և Թաթլի գյուղերի հետ:
Խորհրդային տարիներին բնակչության հիմնական զբաղմունքը եղել է այգեգործությունը, ծխախոտագործությունն ու անասնապահությունը: Խաղողի բերքատվությունը տարեկան հասել է 5000 տոննայի, պտղինը` 1100 տոննա, հացահատիկինը` 1000 տոննա: Տարեկան արտադրվել է մոտ 500 տոննա կաթ: Խաղողի բազայի վրա տնտեսությունում կառուցվել է գինու գործարան:
Պառավաքար գյուղի բնակչությունը ըստ տարիների եղել է հետևյալը.
1831 թվական – 457 հոգի, բոլորը՝ հայ
1873 թվական – 602 հոգի
1886 թվական – 742 հոգի
1897 թվական – 871 հոգի (ցարական մարդահամար)
1908 թվական – 384 հոգի
1914 թվական – 396 հոգի (Кавказский календарь, Կովկասյան օրացույց)
1916 թվական – 1.043 հոգի (Кавказский календарь, Կովկասյան օրացույց)
1919 թվական – 616 հոգի
1922 թվական – 1.345 հոգի
1926 թվական – 1.239 հոգի (ԽՍՀՄ առաջին մարդահամար)
1931 թվական – 1.623 հոգի
Աղբյուրը՝ Զավեն Կորկոտյան, “Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)”
Բերդ/Շամշադինի շրջանի գյուղերում ոչ մի մուսուլման չի բնակվել, թեև գյուղերը սահմանակից են Ադրբեջանի Աղստաֆայի և Թովուզի շրջաններին, խորհրդային և նախախորհրդային շրջանում հայերն ու մուսուլմանները միմյանց հետ բարեկամություն և առևտուր են արել:
Պատմությունը
Մածնաբերդի և Տավուշի Բագրատունի Կյուրիկյանները
Կյուրիկյանները Բագրատունյանց արքայական տոհմի կրտսեր ճյուղն է: Նրա հիմնադիրը Աշոտ Գ Ողորմածի որդի Գուրգենն էր՝ Կյուրիկեն: 10-րդ դարի կեսերից նրա կառավարմանն էին հանձնվել Գուգարքի հարավային մարզերը՝ Տաշիր-Ձորագետը: 1045 թվականին Բյուզանդիան գրավեց Անին, իսկ 1065-ին՝ Կարսի թագավորությունը: Դրանից հետո Հայաստանում Բագրատունյաց միակ կազմավորումը Կյուրիկյան թագավորությունն էր: 1081 թ. Հաղբատի վանքում Կյուրիկե Ա-ի աջակցությամբ Շիրակի եպիսկոպոս Բարսեղը օծվեց որպես Հայոց կաթողիկոս, ինչպես նաև նրա ժամանակ դրամ հատվեց, որ առայժմ միակն է Բագրատունյաց շրջանից:
11-րդ դարի վերջերին սելջուկները, որ մինչ այդ գրավել էին Հայաստանի մեծ մասը, աստիճանաբար զավթեցին նաև Տաշիր-Ձորագետը: Կյուրիկյաններին մնաց միայն կենտրոնական հատվածը՝ Լոռին Սանահին մայրաքաղաքով:
Անվերջ հարձակումների պատճառով Կյուրիկե Ա-ի որդիները՝ Դավիթն ու Աբասը 1113 թվականին ստիպված եղան հեռանալ և անցնել Տավուշ: Այստեղ նրանց հաջողվեց պահպանել իշխանությունը Տավուշ-Գարդման գավառների մի մասում՝ առաջացան երկու փոքր իշխանություններ՝ Մածնաբերդի և Տավուշի: Մածնաբերդի իշխանությունը գոյատևեց մինչև 13-րդ դարի կեսերը:
Մածնաբերդի տեր Կյուրիկե Բ-ի որդի Վասակը Գարդման գավառում հիմնեց Կյուրիկյան նոր, ոչ մեծ իշխանություն՝ Նոր բերդ կենտրոնով, որը կարճատև կյանք ունեցավ:
Պարսկական և ցարական տիրապետության շրջան
16-րդ դարում՝ թուրք-պարսկական պատերազմների սկզբնական շրջանում Իրանի կառավարիչեր Շահ Իսմայիլն ու նրա որդի Թահմասը իրենց թիկունքն ամրապնդելու նպատակով Հյուսիսային Հայաստանում (Լոռի, Աղստև, Տավուշ, Գարդման և այլն) բնակեցրին թյուրքական և մուսուլմանական ցեղերով՝ բորչալու, ղազախ և շամշադիլ։
Շամշադինի շրջանը 16-րդ դարում ներառել է այսօրվա Բերդի և Ճամբարակի, ինչպես նաև Ադրբեջանի մաս կազմող Ղազախի, Թովուզի և Գետաբեկի շրջանները:
Երբ Արևելյան Հայաստանը Իրանից անցավ Ռոմանովների Ռուսաստանին, Շամշադինը մաս կազմեց Ելիզավետպոլի (Գանձակի) նահանգի Ղազախի գավառին՝ դառնալով 3-րդ և 4-րդ պրիստավությունները:
1920-ի նոյեմբեր-դեկտեմբերին՝ Հայաստանի խորհրդայնացվելուց հետո, Հայհեղկոմը կատարեց վարչատարածքային նոր բաժանում: Հայկական ԽՍՀ բաժանվեց 8 գավառների և 33 գավառամասի։ 1921-ի օգոստոսին կազմվեց ևս մեկ գավառ՝ Զանգեզուրը 6 գավառակներով: Այս բաժանումը որոշ փոփոխություններով պահպանվեց մինչև 1929 թվականը, երբ հանրապետությունում կար 9 գավառ և 38 գավառակ: Շամշադինն այդ ժամանակ համարվել է Դիլիջանի գավառի Շամշադինի գավառակը։
1930 թվականի սեպտեմբերին Շամշադինը դարձավ առանձին շրջան Շամշադին, հետագայում՝ Բերդ, շրջկենտրոնով: Խորհրդային վերջին շրջանում Շամշադինն ուներ 15 գյուղական խորհուրդ.
Այգեձոր, Այգեպար, Արծվաբերդ, Վարագավան, Վերին Կարմիրաղբյուր, Մովսեսգեղ, Նավուր (Իծաքարի հետ), Ներքին Կարմիրաղբյուր, Նորաշեն, Պառավաքար, Տավուշ, Ծաղկավան, Չինարի, Չինչին, Չորաթան:
Թաթուլ Հակոբյան
Հայաստան-Ադրբեջան սահմանը՝ Տավուշի հատվածում. Չինարիից՝ Բերդավան
